Acik Bufede Ac Kalmak

Groupon, LivingSocial, BuywithMe, Ruelala, Gilt gibi firsat odakli satis yapan olusumlarin basarisi ardindaki sir perdesine yeni bir boyut daha katmak istiyorum (daha once kattilarsa affedin; bir cayimi icin, okumaya devam edin...)

Hayatta herkesin firsat yakalamaktan hoslanmasi ve kaliteliyi ucuza kapatma istegi bu sirketlerin basarisi altindaki temel sebep gibi dursa da; bence bir yandan da basarinin altinda cok da fark etmedigimiz baska bir sebep daha yatiyor:

Benim (ve benim gibilerin) acik bufelerde ac kalmasi. O kadar guzel gorunen yemegin icinde, limitli mide kapasitesine en akilli yatirimi yapmaya calismanin yarattigi kararsizlikla gozun doyup, midenin doyamamasi hali. Macy's , Bloomingdale's gibi Ne Arasan Var (department store kelimesinden cevirdim) dukkanlardan aslinda daha az luzumlu parca ile cikilmasi veya nevrinin donup, karsidaki kahvecide kendini bol kafeinlisinden derken bulma durumlari.

"Ay coook subjektif takiliyorsun sekerim" derseniz , size cok cesidin karar verme ve satin-alma icin hayirli olmadigina dair Guy Kawasaki'nin son kitabi Enchantment'dan istatistik de sunabilirim ama benim bu konuya dikkatimin sicrayisi kitapla veya istatistikle degil, midemin gecirdigi deneyimlerle oldu. Yine de konuyu tam kavramam ve aydinlamam dun aksam kardesimin yan masada oturan 20 manken kiza bakip "Turkiye'de ne guzel, ilgi duyulabilecek (yazmak kelimesinden cevirdim) bir kac kiz oluyor, onunla tanismak icin ugrasiyorsun; burada aklim karisiyor" demesiyle oldu. Kizlarin hepsinin manken oldugunu bir masada bile, insan hangisi ile tanisirsam tanisayim diyemiyor.

Yani ozunde cok cesitlilik gozumuz gonlumuz icin bayram olsa da, fikrimiz mantigimiz icin fazla karmasa yaratiyor. Her an yuzlerce karar verdigimiz hayatlarimizda, Groupon, LivingSocial ve benzeri sirketler aslinda sadece firsat sunduklari icin basarili olmuyorlar. Bu karmasaya bir yenisini eklemek yerine , az secenekli teklifler sunmak basarisinda onemli bir unsuru olusturuyor. Mesela Groupon "Bak bu aksam, su konsere indirimli biletim var" diyor. Karar sadece A)Gitmek B)Gitmemek seceneklerine kaliyor. Oysa ki, hadi aksam bir konsere gidelim desem size, hangisi, nerede, fiyati, kac kisi derken sizce gidebilir miyiz? Hic sanmiyorum.

O yuzden bu sirketlerin basarisinin arkasindaki -belki de- firsat yakalama heyecanindan onceki sebep, dogasindaki limitli secenek sunma unsuru ile karar vermeyi kolaylastirmasi... Yoksa yan masadaki manken kizlarla tanismak da, genc bir cok erkek icin hayatina renk getirecek bir firsat degil midir? Bence cevap: Evet guzel bir firsattir ama karar veremedikten, ne istedigini bilemedikten sonra tanismanin T'sine bile dokunmadan, aksam corbacida noktalaniyor. Ama onun da iyi yanindan bakmak lazim, New York'da corbaciya vardin mi, karar vermek kolay: A) Mercimek B) Hic biri